Sử dụng một phần mềm có khả năng nhận biết xe nào sắp rơi vào tình trạng bị kiểm tra, phần mềm sẽ tự điều khiển để chiếc xe bật toàn bộ công nghệ nhằm kiểm soát lượng khí thải thoát ra đạt mức an toàn.
Mỹ là một đất nước rất nghiêm ngặt trong luật lệ về khí thải, việc để ý tới một số mẫu xe của Volkswagen bắt đầu từ năm 2014. Tuy nhiên các mẫu xe lắp động cơ TDI của Volkswagen đều vượt qua mà không gặp trục trặc gì nhiều. Nhưng kết quả này so sánh với thử nghiệm của Hội đồng tài nguyên không khí California lại sai lệch quá lớn.
Với sự giúp đỡ từ CAFEE trung tâm khí thải, động cơ và nhiên liệu thay thế thuộc đại học Tây Virginia Mỹ thì nguồn gốc của sự gian lận đã dần sáng tỏ. Những trang bị trên hệ thống định lượng mức khí thải PEMS, CAFEE tiến hành thử nghiệm trên đường một số xe Volkswagen lắp động cơ máy dầu cùng chiếc BMW X5 trong khi X5 vượt qua bài thử ở mức cho phép thì nồng độ Nito-oxit trong khí thải của Volkswagen cao hơn mức tiêu chuẩn từ 5-20 lần.
Tuy nhiên để tìm ra nguyên nhân thì nhóm đã nghĩ rằng ai đó đã bỏ quên một số bước trong quy trình kiểm tra, chỉ sau một vài lần thử nghiệm để chắc chắn không có lỗi gì từ khâu kiểm tra thì nhóm nghiên cứu mới bắt đầu nghiên cứu tới chiếc xe.
Nhóm nghiên cứu tỏ ra rất ngạc nhiên và cho biết phân mềm động cơ chính là nguyên nhân gây ra vấn đề gian lận trên. Theo như Thiruvengadam cho biết phần mềm này gồm một đoạn câu lệnh sẽ biết được khi nào chuyển sang chế độ chạy kiểm tra của EPA, phần mềm sẽ tự động bật đầy đủ các công nghệ nhằm kiểm soát lượng khí thải.
Cách thức hoạt động của phần mềm dựa trên phát hiện không có sự tác động nào từ vô lăng cũng như chế độ bám đường hoạt động. Mới đây thì Volkswagen mới thừa nhận đã cài một thuật toán tinh vị để làm sai lệch kết quả đo lường khí thải của EPA.
Sau sự bê bối này Martin Winterkorn đã chính thức xin lỗi khách hàng và ông đã quyết định từ chức mặc dù việc này xuất hiện trước khi ông nhậm chức. EPA cho Volkswagen một năm để khắc phục sự cố, Volkswagen có thể làm bất cứ cách nào để khắc phục được lỗi lầm. Dự kiến gã không lồ có thể bị phạt khoảng 18 tỷ USD.